نادر کوهی چله کران؛ حسین دهقانی سانیج؛ امین علیزاده؛ الهه کنعانی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر رژیمهای آبیاری قطرهای و سطوح مختلف کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانهای (SC 704) و تغییرات رطوبت خاک در استان کرمان طی سالهای زراعی 1393-1391 انجام گردید. طرح آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی شامل سه تیمار اصلی رژیمهای آبیاری (I1=100، I2=80 و I3= 60%ETc) و پنج تیمار فرعی سطح کود ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر رژیمهای آبیاری قطرهای و سطوح مختلف کود نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانهای (SC 704) و تغییرات رطوبت خاک در استان کرمان طی سالهای زراعی 1393-1391 انجام گردید. طرح آزمایشی به صورت کرتهای خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی شامل سه تیمار اصلی رژیمهای آبیاری (I1=100، I2=80 و I3= 60%ETc) و پنج تیمار فرعی سطح کود نیتروژنه N1 = 0)، N2= 50، N3= 100، N4= 150 و N5= 200 کیلوگرمبرهکتار) اجرا شد. نتایج نشان داد که بیشترین میزان عملکرد (85/8 تن در هکتار) به تیمار I1 اختصاص یافت. کاربرد نیتروژن بیش از اندازه تأثیر منفی در عملکرد دانه ذرت داشت. مصرف بیشترکود نیتروژن موجب طولانی شدن دوره رشد رویشی، افزایش شاخ و برگ گیاه و متعاقب آن موجب افزایش عملکرد بیولوژیک گیاه میشود و این امر مـیتوانـد موجـب کـاهش عملکرد دانه ذرت گردد. همچنین در خاک‌هایی که کمبود نیتروژن دارند با افزودن نیتروژن عملکرد دانه ذرت افزایش می‌یابد ولی پس از رسیدن به حداکثر عملکرد افزودن نیتروژن تاثیری نداشته و باعث کاهش عملکرد میشود. اثرات متقابل تیمارها نشان داد که تیمارهای I1N4 بیشترین (6/10 تن در هکتار) و تیمار I3N1 کمترین (24/1 تن در هکتار) عملکرد دانه ذرت را داشتند. بیشترین و کمترین اجزای عملکرد ذرت به ترتیب در تیمارهای I1N4 و I3N5 مشاهده شد. بیشترین میزان کارایی مصرف آب (268/1 کیلوگرم بر متر مکعب) در تیمار I2N4 و کمترین آن (068/0 کیلوگرم بر متر مکعب) در تیمار I3N1 بدست آمد. رطوبت باقیمانده در خاک با کاهش مقدار آب آبیاری و کود نیتروژن در 20 روز پس از کشت کاهش یافت. در 45 روز بعد از کاشت و در عمق 10-0 سانتیمتری، رطوبت باقیمانده در خاک برای تیمارهای I1، I2 و I3 به کمتر از نقطه پژمردگی دائم رسیدند. نتایج حاصل از این پژوهش این مهم را به ما نشان میدهد که تحت شرایط تنش آبی، امکان دسترسی به میزان عملکرد و کارایی مصرف آب بیشتر محصول به همراه شرایط رطوبتی مساعد و مطلوب، با اعمال میزان مناسب سطوح کودی امکانپذیر است و و تیمار I2N4 میتواند گزینه کاربردی مناسبی باشد.
مسعود فرزام نیا؛ مختار میران زاده؛ حسین دهقانی سانیج
چکیده
پژوهش حاضر به منظور ارزیابی عملکرد سامانه آبیاری قطرهای زیرسطحی و تأثیر کارآیی آن بر پارامترهای رشد درختان زیتون در استان اصفهان طی سالهای 1390 تا 1392، تحت مدیریت زارع انجام شد. بدین منظور از سامانه یادشده یک لوله نیمه‌اصلی به طور تصادفی انتخاب و 4 لوله فرعی واقع در ابتدا، یک سوم از ابتدا، دو سوم از ابتدا و انتهای آن در نظر گرفته شد. ...
بیشتر
پژوهش حاضر به منظور ارزیابی عملکرد سامانه آبیاری قطرهای زیرسطحی و تأثیر کارآیی آن بر پارامترهای رشد درختان زیتون در استان اصفهان طی سالهای 1390 تا 1392، تحت مدیریت زارع انجام شد. بدین منظور از سامانه یادشده یک لوله نیمه‌اصلی به طور تصادفی انتخاب و 4 لوله فرعی واقع در ابتدا، یک سوم از ابتدا، دو سوم از ابتدا و انتهای آن در نظر گرفته شد. عملکرد سامانه بر اساس پارامترهای پایه میانگین دبی قطره‌چکان (qavg)، ضریب یکنواختی کریستیانسن (CU)، یکنواختی پخش (EU) و ضریب تغییرات دبی قطره‌چکان (CV) در کل لوله فرعی (108 قطره‌چکان) ارزیابی شد. نتابج نشان داد در هر کدام از لوله‌های فرعی، حدود 6 تا 10 درصد از قطرهچکانها به دلیل وارد شدن ریشه گیاهان توت و گل‌محمدی که بعضی از آنها در بین درختان زیتون کاشته شده بودند، مسدود شده و شاخص‌های یادشده در دو حالت ( وجود و عدم وجود قطره‌چکان مسدود) محاسبه شد. با در نظر گرفتن قطره‌چکان‌های مسدود، میانگین مقادیر سه ساله شاخص‌های qavg، CU ، EU و CV به ترتیب برابر با 8/3 لیتر در ساعت، 78، 72 و 4/16 درصد و در حالت بدون قطره‌چکان‌های مسدود برابر با 4 لیتر در ساعت، 5/82، 5/75 و 15 درصد بود و این مقادیر در حالت دوم با توجه به طبقه‌بندی ASAE قابل‌قبول است. نتایج اندازه‌گیری سه‌ساله صفات فیزیکی درخت نشان داد در سال سوم میانگین ارتفاع، قطر تنه، محیط سایه‌انداز و سطح سایه‌انداز درختان بهترتیب 34، 57، 5/24 و 54 درصد بیشتر از سال اول بود که بیانگر روند افزایشی رشد رویشی درختان زیتون تحت سامانه آبیاری قطرهای زیرسطحی است.
حسین دهقانی سانیج؛ حمیدرضا حاجی آقابزرگی؛ علی اصغر قائمی
چکیده
شناخت تغییرات جبهه رطوبتی خاک یک شاخص مهم در مدیریت و طراحی سامانه آبیاری قطرهای زیرسطحی میباشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات جبههی رطوبتی خاک برای رژیمهای مختلف آبیاری در یک سامانه آبیاری قطرهای زیرسطحی در باغ پسته، در یک خاک لوم شنی در منطقه‌ی صفائیه، از توابع شهرستان سرخه در استان سمنان انجام شد. تیمارهای پژوهش شامل ...
بیشتر
شناخت تغییرات جبهه رطوبتی خاک یک شاخص مهم در مدیریت و طراحی سامانه آبیاری قطرهای زیرسطحی میباشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات جبههی رطوبتی خاک برای رژیمهای مختلف آبیاری در یک سامانه آبیاری قطرهای زیرسطحی در باغ پسته، در یک خاک لوم شنی در منطقه‌ی صفائیه، از توابع شهرستان سرخه در استان سمنان انجام شد. تیمارهای پژوهش شامل سه رژیم آبیاری منطبق بر مدیریت زارع (I1)، نیاز آبی (I2) و نیاز آبی و آبشویی (I3) بود و تغییرات جبههی رطوبتی در عمقهای مختلف خاک در زمان قبل و بعد از آبیاری و در مراحل مختلف رشد بررسی شد. در سامانه آبیاری مورد مطالعه افزایش سطوح رژیم آبیاری منجر به افزایش میزان رطوبت در محیط ریشه شد و بیشترین مقدار برابر با 6/16 درصد در رژیم آبیاری I3 و در زمان بعد از آبیاری مشاهده شد. در رژیم آبیاری I1 میزان آب آبیاری به اندازهای بود که حرکت رطوبت به سمت بالای قطرهچکانها در قبل و بعد از آبیاری اختلاف معنیداری نداشت. نتایج نشان داد که رطوبت در عمق 75 سانتیمتری خاک نسبت به عمق 25 و 50 سانتیمتر دارای افزایش معنیداری بود که به تجمع بیشتر ریشههای مصرفکننده آب در عمق 50-0 سانتیمتری نسبت داده شد. رژیم آبیاری I3 و عمق 75 سانتیمتری با مقدار 3/19 درصد بیشترین مقدار رطوبت را دارا بود که موجبات نفوذ عمقی را نیز فراهم میکند. بالاترین مقدار رطوبت (5/22 درصد) در رژیم آبیاری I3 و در عمق 75 سانتیمتر و بعد از آبیاری و کمترین مقدار رطوبت (5/10 درصد) در رژیم آبیاری I1 در عمق 25 سانتیمتر و قبل از آبیاری نشان داده شد.
حسین دهقانی سانیج؛ حمیدرضا حاجی آقابزرگی؛ علی اصغر قائمی؛ مسعود نوشادی
چکیده
اعمال آبشویی همراه با مدیریت صحیح آبیاری یکی از روش‌های مؤثر در کاهش میزان شوری خاک است. در این پژوهش تأثیر مدیریت آبشویی بر تغییرات میزان شوری در سه رژیم آبیاری منطبق بر مدیریت زارع (I1)، نیاز آبی (I2) و نیاز آبی و آبشویی (I3) در باغ پستهای در منطقه‌ی صفائیه، از توابع شهرستان سرخه در استان سمنان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش ...
بیشتر
اعمال آبشویی همراه با مدیریت صحیح آبیاری یکی از روش‌های مؤثر در کاهش میزان شوری خاک است. در این پژوهش تأثیر مدیریت آبشویی بر تغییرات میزان شوری در سه رژیم آبیاری منطبق بر مدیریت زارع (I1)، نیاز آبی (I2) و نیاز آبی و آبشویی (I3) در باغ پستهای در منطقه‌ی صفائیه، از توابع شهرستان سرخه در استان سمنان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر عملکرد بهتر دو رژیم I2 وI3 در خارج کردن سدیم از منطقه ریشه بود و رژیم آبیاری I2 به دلیل کاهش بیشتر میزان سدیم در مقابل حجم آب کاربردی کمتر و نیز بهتر عمل کردن در طول دوره رشد مناسبتر از رژیم آبیاری I3بود. از لحاظ میزان منیزیم رژیم I2 نسبت به رژیم I1 و I3 موفقتر عمل کرد. اعمال بیش از حد مجاز آب نه تنها اثر مطلوبی بر خارج کردن املاح از منطقه ریشه ندارد بلکه ممکن است باعث تجمع املاح و آسیب رساندن به گیاه شود. بیشترین مقدار کلسیم موجود در خاک متعلق به رژیم I2 و I3 بهترتیب برابر با 3/52 و 1/58 میلیاکیوالان بر لیتر و کمترین مقدار این عنصر مربوط به رژیم I1 و I2 برابر با 8/40 میلیاکیوالان بر لیتر بود. از لحاظ میزان SARرژیم I2 با کاهش معنیدار بیشتری مواجه بود و نسبت به رژیمهای دیگر برتری داشت. در زمان پس از اولین آبیاری در میزان ECe در عمقهای 25 و 75 سانتیمتر اختلاف معنیداری وجود نداشت، ولی در عمق 50 سانتیمتری ECe کاهش معنیداری داشت. بیشترین میزان ECe با مقدار 5/14 دسیزیمنس بر متر در عمق 75 سانتیمتری از سطح خاک در زمان 98 روز پس از اولین آبیاری مشاهده شد. اعمال آبشویی باعث کاهش میزان SAR در انتهای فصل رشد نسبت به ابتدای فصل رشد گردید و این کاهش در میزان SAR در اثر اعمال آبشویی در رژیم آبیاری I2 بیشتر بود و نسبت به دو رژیم آبیاری دیگر موفقتر عمل کرد. لذا تا شروع فصل رشد بعدی که از بهار شروع میشود میزان SAR کمتری را در خاک ذخیره کرده که میتواند اثرات زیانآور آن را تعدیل کند.
حسین دهقانی سانیج؛ الهه کنعانی؛ سمیرا اخوان
چکیده
جداسازی تبخیر- تعرق به منظور شناخت و تعیین دقیق سهم هر یک از اجزای تبخیر- تعرق دارای اهمیت زیادی است و اساس بسیاری از طرح‌های مدیریت و برنامه‌ریزی منابع آب میباشد. پژوهش حاضر به منظور مقایسه تبخیر- تعرق ذرت و اجزای آن تحت دو سیستم آبیاری قطرهای سطحی و زیرسطحی در مزرعه الگوی معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی واقع در کرج اجرا شد. نتایج ...
بیشتر
جداسازی تبخیر- تعرق به منظور شناخت و تعیین دقیق سهم هر یک از اجزای تبخیر- تعرق دارای اهمیت زیادی است و اساس بسیاری از طرح‌های مدیریت و برنامه‌ریزی منابع آب میباشد. پژوهش حاضر به منظور مقایسه تبخیر- تعرق ذرت و اجزای آن تحت دو سیستم آبیاری قطرهای سطحی و زیرسطحی در مزرعه الگوی معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی واقع در کرج اجرا شد. نتایج نشان داد که مقدار ETc ذرت در سیستم آبیاری قطرهای سطحی و زیرسطحی به ترتیب 09/377 و 92/371 میلی‌متر بدست آمد که از این مقدار سهم اجزای تعرق گیاهی و تبخیر از سطح خاک در سیستم قطرهای سطحی به ترتیب 81/200 و 02/176 و در سیستم قطرهای زیرسطحی 04/213 و 81/158میلی‌متر بدست آمد. همچنین مقدار تبخیر از سطح خاک در دوره‌های اولیه، توسعه و میانی به ترتیب برابر 65، 83/58 و 98/34 میلی‌متر برای سیستم قطرهای زیرسطحی و 02/73، 73/65 32/37 میلی‌متر برای سیستم قطرهای سطحی حاصل شد. کل مقدار تعرق گیاهی در دوره‌های اولیه، توسعه و میانی به ترتیب برابر 78/12، 31/81 و 95/118 میلی‌متر برای سیستم قطرهای زیرسطحی و برای سیستم قطرهای سطحی 88/5، 82/76 و 21/118 میلی‌متر بوده است. نتایج نشان داد که سیستم آبیاری قطرهای زیرسطحی نسبت به سیستم قطرهای سطحی دارای تلفات تبخیر از سطح خاک کمتر و همچنین دارای میزان تعرق گیاهی بیشتری در طول فصل رشد ذرت میباشد که این میتواند در افزایش عملکرد گیاه ذرت نقش مهمی را ایفا کند. در این پژوهش روش آبیاری قطرهای زیرسطحی ذرت به ترتیب با عملکرد خشک و تر 53/26 و 64/76 تن بر هکتار عملکرد بهتری را نسبت به سیستم قطرهای سطحی به خود اختصاص داد.
منصور معیری؛ ابراهیم پذیرا؛ حمید سیادت؛ فریبرز عباسی؛ حسین دهقانی سانیج
چکیده
این مطالعه به منظور ارزیابی مدیریت کشاورزان در آب مصرفی، تولید دانه و عوامل موثر در کارائی مصرف آب ذرت تابستانه در اراضی پایاب سد کرخه (دشت اوان) طی سال های 86-1385 اجرا شد. در دشت اوان، ذرت بصورت ردیفی روی پشته های با فواصل 75 سانتی متری کشت و بصورت جوی و پشته آبیاری می شود. در دو فصل زراعی و به نسبت مساحت اراضی این دشت با منبع تامین آب متفاوت، ...
بیشتر
این مطالعه به منظور ارزیابی مدیریت کشاورزان در آب مصرفی، تولید دانه و عوامل موثر در کارائی مصرف آب ذرت تابستانه در اراضی پایاب سد کرخه (دشت اوان) طی سال های 86-1385 اجرا شد. در دشت اوان، ذرت بصورت ردیفی روی پشته های با فواصل 75 سانتی متری کشت و بصورت جوی و پشته آبیاری می شود. در دو فصل زراعی و به نسبت مساحت اراضی این دشت با منبع تامین آب متفاوت، هفت واحد آبیاری شامل: سه واحد آبیاری شبکه کانال(سرخه)، دو واحد آبیاری چاه، یک واحد رودخانه و یک واحد با منبع تلفیقی شبکه کانال و چاه و از هر واحد آبیاری، سه مزرعه با مدیریت کشاورزان مختلف انتخاب شدند. با نمونه گیری خاک مزارع انتخابی قبل از کشت نیاز کودی و برخی مشخصات فیزیکی و شیمیایی تعیین شد. ضمن ثبت مدیریت های زراعی و کودی کشاورزان، حجم آب ورودی به مزارع و رواناب خروجی در هر نوبت آبیاری، تراکم بوته و عملکرد دانه ذرت در زمان رسیدگی فیزیولوژیک اندازه گیری شد. با ثبت تاریخ کاشت و مراحل رشد گیاه، با استفاده از روش تشت تبخیر، نیاز آبی و با استفاده از داده های ثبت شده کارائی مصرف آب آبیاری (WPI+R)، بازده کاربرد آب (WAE) و کارائی مصرف آب ذرت (CWP) برای هر مزرعه محاسبه شدند. براساس نتایج بدست آمده متوسط دو ساله عملکرد دانه ذرت، کارائی مصرف آب آبیاری، بازده کاربرد آب و کارائی مصرف آب ذرت به ترتیب، kg/ha 4844، kg/m3 38/0، 6/38% وkg/m3 01/1 بدست آمد. مقایسه مدیریت های زراعی، آبیاری و تغذیه ای کشاورزان با توصیه های تحقیقاتی نشان داد که مهمترین عامل پایین بودن کارائی مصرف آب ناشی از آگاهی کم کشاورزان منطقه از مدیریت های مناسب بود.
صمد اسفندیاری؛ حسین دهقانی سانیج؛ امین علیزاده؛ کامران داوری
چکیده
مطالب زیادی در ارتباط با عملکرد بیولوژیک و اقتصادی ذرت دانهای به رشتة تحریر در آمده است، اما اطلاعات در مورد عوامل موثر بر رشد و مرفولوژی ریشه بسیار اندک است. لذا به منظور مطالعة اثر روش‌های آبیاری قطرهای (سطحی و زیرسطحی) و کود نیتروژن بر توسعة ریشة ذرت و بررسی مدل‌های حرکت عمقی ریشه، آزمایشی در قالب اسپلیت پلات بر پایة بلوک‌های ...
بیشتر
مطالب زیادی در ارتباط با عملکرد بیولوژیک و اقتصادی ذرت دانهای به رشتة تحریر در آمده است، اما اطلاعات در مورد عوامل موثر بر رشد و مرفولوژی ریشه بسیار اندک است. لذا به منظور مطالعة اثر روش‌های آبیاری قطرهای (سطحی و زیرسطحی) و کود نیتروژن بر توسعة ریشة ذرت و بررسی مدل‌های حرکت عمقی ریشه، آزمایشی در قالب اسپلیت پلات بر پایة بلوک‌های کامل تصادفی با تیمار اصلی روش آبیاری در دو سطح (قطرهای سطحی و زیرسطحی) و تیمار فرعی میزان کود نیتروژن در دو سطح (50 و 100% نیاز کودی گیاه) با سه تکرار در مزرعة تحقیقاتی موسسة تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی کرج بر روی گیاه ذرت رقم دابل کراس 370 انجام شد. پایش عمق ریشه با روش حفر ترانشه و مشاهدة نیم‌رخ خاک انجام شد. نمونه‌گیری در طول دوره رشد در هشت نوبت، با فواصل 10 روزه و اندازه‌گیری وزن ریشه در لایه‌های خاک نیز از روش برداشت مونولیت‌های خاک وشستشو در صافی‌های پلاستیکی با فشار آب انجام گرفت. نتایج نشان داد عمق توسعة ریشه در روش آبیاری سطحی تا مرحلة 20 روزگی گیاه ذرت به طور معنیداری بیشتر از روش آبیاری قطرهای زیرسطحی است، بعد از مرحلة 30 تا 80 روزگی تفاوت معنیداری در سطح 5 % با هم نشان ندادند. اثر کود آبیاری نیتروژن در هیچ مرحله‌ای از دورة رشد روی عمق توسعة ریشه در سطح 5 % معنیدار نبود. اثر متقابل آنها (روش آبیاری در سطح کود) بر عمق توسعة ریشه در مراحل مختلف رشد در سطح 5 % معنیدار نبود. اثر تیمارهای مختلف روی عرض توسعة ریشة گیاه ذرت در کلیة مراحل رشد معنیدار نبودند. بیشترین درصد تجمع ریشه در آبیاری قطرهای زیرسطحی در لایة 20 تا 40 سانتیمتری خاک اتفاق افتاد، در حالی که در روش سطحی در لایة 0 تا 20 سانتیمتری خاک بود، همچنین ریشه‌ها در روش آبیاری قطرهای زیرسطحی نسبت به آبیاری قطرهای سطحی به طور یکنواختر در داخل خاک توزیع شده بودند. کمترین تراکم ریشه در هر دو روش مربوط به لایة 40 تا 60 سانتیمتری خاک بود. بیشترین دقت تخمین حرکت عمق ریشه در مدلها به ترتیب مربوط به مدل خطی، بورگ و گریمز و کراپ وات بود.
امیر اعظمی؛ کیومرث زرافشانی؛ حسین دهقانی سانیج؛ علی گرجی
چکیده
هدف از این مطالعه واکاوی نگرش بهره برداران نسبت به سیستم های آبیاری تحت فشار در استان کرمانشاه بود. در این مطالعه از روش آمیخته (کمی- کیفی) و از نوع توصیفی – همبستگی بهره گرفته شد. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. حجم نمونه در این تحقیق شامل 274 نفر از بهره برداران سیستم های آبیاری تحت فشار در سال 1390 در استان ...
بیشتر
هدف از این مطالعه واکاوی نگرش بهره برداران نسبت به سیستم های آبیاری تحت فشار در استان کرمانشاه بود. در این مطالعه از روش آمیخته (کمی- کیفی) و از نوع توصیفی – همبستگی بهره گرفته شد. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. حجم نمونه در این تحقیق شامل 274 نفر از بهره برداران سیستم های آبیاری تحت فشار در سال 1390 در استان کرمانشاه بود که حداقل 3 سال از این سامانه استفاده می کردند. به منظور تایید روایی صوری، پرسشنامه در اختیار مسئولین دفتر بهبود روش های آبیاری در معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی، صاحبنظران دانشگاهی، مسئولین مربوطه دربخش آب و خاک وبرخی از شرکت های مجری معتبر در سطح کشور قرار گرفت، پس از انجام اصلاحات لازم، روایی پرسشنامه تایید شد. همچنین در جهت تعیین پایایی، ضریب آلفای کرونباخ تمام گویه های پرسشنامه، با پیش آزمون تعداد 50 پرسشنامه و با استفاده از نرم افزار آماریSPSS معادل 75درصد به دست آمد، که از نظر آماری قابل قبول است. نتایج این مطالعه نشان داد که حدود 80 درصد از بهره برداران نگرش مثبتی نسبت به اجرای سیستم تحت فشار دارند و متغیرهای سطح تحصیلات بهره برداران، سابقه بهره برداری، هزینه راه اندازی سیستم، آموزش های تخصصی، تغییر در درآمد وسطح اراضی مجهز به سیستم به عنوان عوامل موثر بر نگرش این کشاورزان نسبت به اجرای سیستم های آبیاری تحت فشار، در مجموع 64درصد واریانس نگرش بهره برداران نسبت به آبیاری تحت فشار را تبیین نمودند. همچنین در بخش کیفی تحقیق، مسائلی مانند مراحل تشکیل پرونده، عدم تخصص وبرخورد نامناسب شرکت مجری، کیفیت پایین آموزش های تخصصی، نصب قطعات با کیفیت پایین، کمبود منابع آب و تامین نشدن و تخصیص نیافتن به موقع اعتبارات به عنوان مشکلات اصلی فراروی اجرای سیستم های آبیاری تحت فشار شناخته شده اند. از آنجایی که نگرش مبنای رفتار است نتایج این مطالعه می تواند مسئولان بهبود روش های آبیاری را در توسعه سیستم های آبیاری تحت فشار یاری رساند.
اسعد سلطانی؛ سیدمجید میرلطیفی؛ حسین دهقانی سانیج
چکیده
تبخیر تعرق گیاه مرجع یک پارامتر مهم هواشناسی کشاورزی در مطالعات هیدرولوژی و هواشناسی و همچنین در برنامه ریزی آبیاری است. معادله فائو پنمن- مانتیث (FAO-56 PM) به عنوان یک روش استاندارد برای تعیین تبخیر- تعرق گیاه مرجع، از طرف سازمان خوار و بار جهانی (FAO) توصیه شده است. این روش پارامترهای زیادی را در رابطه با تبخیر- تعرق بررسی می کند؛ تشعشع ...
بیشتر
تبخیر تعرق گیاه مرجع یک پارامتر مهم هواشناسی کشاورزی در مطالعات هیدرولوژی و هواشناسی و همچنین در برنامه ریزی آبیاری است. معادله فائو پنمن- مانتیث (FAO-56 PM) به عنوان یک روش استاندارد برای تعیین تبخیر- تعرق گیاه مرجع، از طرف سازمان خوار و بار جهانی (FAO) توصیه شده است. این روش پارامترهای زیادی را در رابطه با تبخیر- تعرق بررسی می کند؛ تشعشع خالص (Rn)، درجه حرارت هوا (T)، کمبود فشار بخار (VPD) و سرعت باد (u). در این مقاله دقت معادله فائو پنمن مانتیث برای برآورد تبخیر- تعرق مرجع در اقلیم های مختلف، در شرایطی که داده های هواشناسی محدود باشند، بررسی شده است. برای این مطالعه داده های کامل هواشناسی از نه ایستگاه هواشناسی در اقلیم های مختلف در ایران، انتخاب شدند. تفاوت برآورد تبخیر- تعرق مرجع به روش فائو پنمن در حالت داده کامل و کاهش داده عموماً با کاهش پارامترهای برآورد شده، کاهش می یابد. مدل های کاهش داده فائو پنمن مانتیث، اغلب نتایج بهتری نسبت به مدل های ترک، هارگریوز سامانی و شبکه عصبی مصنوعی ارائه دادند و این حقیقت استفاده از معادله فائو پنمن مانتیث را تاکید می کند؛ حتی در حالتی که داده های کامل هواشناسی در دسترس نباشند. حداقل داده لازم برای برآورد دقیق تبخیر- تعرق مرجع به روش فائو پنمن- مانتیث در اقلیم های مرطوب و گرم و نیمه خشک، داده های حداکثر و حداقل دما و سرعت باد محله ای می باشد و در اقلیم بسیار خشک حداقل داده لازم، داده های حداکثر و حداقل دمای روزانه و سرعت باد روزانه می باشند.
امیر اعظمی؛ کیومرث زرافشانی؛ حسین دهقانی سانیج؛ علی گرجی
چکیده
چکیده
یکی از فناوری هایی که موجب استفاده بهینه‌از منابع آب شده‌است، سیستم های آبیاری تحت فشار می باشد. اگر کشاورزان بخواهند استفاده از سیستم‌های آبیاری تحت فشار را در جهت توسعه کشاورزی پایدار ادامه دهند، برنامه های آموزشی آن ها می بایست بر اساس نیاز تدارک دیده شود. بنابر این هدف اصلی این مطالعه، تحلیل نیاز های آموزشی کشاورزان ...
بیشتر
چکیده
یکی از فناوری هایی که موجب استفاده بهینه‌از منابع آب شده‌است، سیستم های آبیاری تحت فشار می باشد. اگر کشاورزان بخواهند استفاده از سیستم‌های آبیاری تحت فشار را در جهت توسعه کشاورزی پایدار ادامه دهند، برنامه های آموزشی آن ها می بایست بر اساس نیاز تدارک دیده شود. بنابر این هدف اصلی این مطالعه، تحلیل نیاز های آموزشی کشاورزان مجهز به سیستم‌های آبیاری تحت فشار میباشد. در این مطالعه سعی شده‌است که راهکارهای آموزشی مناسب که باید توسط آموزش‌گران بزرگسالان در آموزش سیستم های تحت فشار مورد استفاده قرار گیرد تعیین شود و در نهایت به بررسی صلاحیت های مورد نیاز آموزش‌گران از دیدگاه کشاورزان پرداخته شود. جامعه‌اماری در این تحقیق توصیفی، تعداد 75 نفر کشاورزان مجهز به سیستم های آبیاری تحت فشار در شهرستان سنقر در استان کرمانشاه میباشد که‌از این تعداد، 63 کشاورز قابل دسترس، به‌عنوان نمونه مورد مطالعه قرار گرفتند (نرخ پاسخ‌گویی 86 درصد). به منظور تجزیه و تحلیل نیازها، از مدل نیازسنجی بوریچ استفاده گردید. نتایج نشان داد که شناخت اجزای مختلف سیستم های آبیاری تحت فشار، سرویس و حفاظت از سیستم های آبیاری، معرفی سیستم های مختلف آبیاری و شناخت معایب و مزایای آن ها، به‌عنوان مهمترین نیاز های آموزشی بهره‌برداران شناخته شدند. تماس رخ به رخ با مروجان کشاورزی، بازدید از مزارع نمایشی (روز مزرعه) و کارگاه های آموزشی از دیدگاه کشاورزان مجهز به روش های آبیاری تحت فشار به دیگر روش های آموزش ترجیح داده شد. در نهایت، بهره‌برداران معتقدند که‌اموزش‌گران آبیاری تحت فشار باید اجزای سیستم های مختلف آبیاری تحت فشار را بشناسند و همچنین قادر به معرفی و نشر نوآوری ها باشند. نتایج این تحقیق می تواند دستاوردهای قابل توجهی جهت توسعه سیستم های آبیاری داشته باشد. نخست اینکه‌اموزش‌گران هنگام آموزش به بهره‌برداران از کلی‌گویی پرهیز نموده و به جنبه های تخصصی سیستم‌ها بپردازند. اگر قرار باشد نیاز های آموزشی بهره‌برداران برآورده شود، استفاده از مروجان با صلاحیت های لازم ضروری است. همچنین مروجین تلاش نمایند حتی الامکان از آموزش های رخ به رخ بیشترین بهره‌برداری را به عمل آورند.
واژه های کلیدی: روش های آموزشی، سیستم های آبیاری تحت فشار، صلاحیت های آموزشی، نیاز های آموزشی
امیر اعظمی؛ کیومرث زرافشانی؛ حسین دهقانی سانیج؛ علی گرجی
چکیده
چکیده
هدف اصلی این مطالعه تحلیل رضامندی کشاورزان از اجرای سیستم های آبیاری تحت فشار در استان کرمانشاه بود. روش تحقیق در پژوهش حاضر از نوع روش تلفیقی و در گروه تحقیقات توصیفی- همبستگی به حساب می آید. در این مطالعه از پرسشنامه محقق ساخته بهره گرفته شد. جامعه آماری تحقیق را 274 نفر از بهره برداران سیستم های آبیاری تحت فشار در استان کرمانشاه ...
بیشتر
چکیده
هدف اصلی این مطالعه تحلیل رضامندی کشاورزان از اجرای سیستم های آبیاری تحت فشار در استان کرمانشاه بود. روش تحقیق در پژوهش حاضر از نوع روش تلفیقی و در گروه تحقیقات توصیفی- همبستگی به حساب می آید. در این مطالعه از پرسشنامه محقق ساخته بهره گرفته شد. جامعه آماری تحقیق را 274 نفر از بهره برداران سیستم های آبیاری تحت فشار در استان کرمانشاه تشکیل دادند که حداقل 3 سال از سیستم های آبیاری تحت فشار استفاده کرده اند. نتایج این مطالعه نشان داد که حدود 77 درصد بهره برداران از اجرای سیستم های آبیاری تحت فشار راضی و 23 درصد دیگر ناراضی بوده اند. علاوه بر این سطح رضامندی بین بهره برداران سیستم قطره ای و بارانی یکسان بوده است. سطح رضامندی از سیستم-های مختلف بارانی نشان داد که بهره برداران سیستم کلاسیک ثابت، بیشترین رضایت را داشته اند. منابع آب نیز در میزان رضایت کشاورزان تاثیر گذار بوده، به طوری که بهره برداران چاه و قنات بیشترین میزان رضایت را داشته اند. همچنین مالکان شخصی اراضی راضی تر از بهره برداران فاقد زمین مجهز به سیستم های آبیاری تحت فشار بوده اند. علاوه بر این، بهره برداران رضایت خود را به افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصولات، نیاز به نیروی کار کمتر، افزایش راندمان آبیاری، یکنواختی آبیاری مزرعه، افزایش سطح زیر کشت آبی و ... ارتباط دادند. عدم رضایت خود را ناشی از کیفیت پایین قطعات و اتصالات، طراحی و اجرای نامناسب سیستم توسط شرکت ها، مسائل تشکیل پرونده و دریافت تسهیلات و عدم تناسب سیستم با شرایط آب و هوایی دانسته اند. نتایج این مطالعه می تواند کاربردهایی برای سیاستگذاران آبیاری تحت فشار داشته باشد تا بتوانند نقاط قوت و ضعف سیستم ها را بشناسند و اقدام به تدوین راهبردهای توسعه روش های نوین آبیاری نمایند.
واژه های کلیدی: آبیاری بارانی، آبیاری قطره ای، بهره برداران، رضایت
محمد مهدی نخجوانی مقدم؛ حسین دهقانی سانیج؛ مهدی اکبری؛ سید حسین صدرقاین
چکیده
چکیده
ارقام جدید ذرت دانه ای در کشور با هدف کاهش دوره رشد، افزایش عملکرد و تحمل تنش های محیطی ارائه می شوند. با توجه به توسعه سیستم های آبیاری بارانی در کشور، به منظور بررسی کارایی مصرف آب رقم جدید ذرت دانه ای زودرس KSC 302 تحت سطوح مختلف آب به روش آبیاری بارانی، پژوهشی طی دو سال زراعی به صورت آزمایش کرتهای خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل ...
بیشتر
چکیده
ارقام جدید ذرت دانه ای در کشور با هدف کاهش دوره رشد، افزایش عملکرد و تحمل تنش های محیطی ارائه می شوند. با توجه به توسعه سیستم های آبیاری بارانی در کشور، به منظور بررسی کارایی مصرف آب رقم جدید ذرت دانه ای زودرس KSC 302 تحت سطوح مختلف آب به روش آبیاری بارانی، پژوهشی طی دو سال زراعی به صورت آزمایش کرتهای خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در منطقه کرج انجام گردید. سطوح آبیاری (a) شامل 75، 100 و 125 درصد نیاز آبی برآورد شده به روش پنمن مانتیث (با اعمال ضرایب گیاهی) در کرت های اصلی و سه تراکم کاشت (b) 80، 90 و 100 هزار بوته در هکتار در کرت های فرعی قرارگرفتند. نتایج نشان داد که با افزایش عمق آب آبیاری عملکرد دانه ذرت به طور معنی داری افزایش یافت. به طوریکه با افزایش آب آبیاری به میزان 25 درصد نسبت به تیمار 100 درصد تامین نیاز آبی برآورد شده به روش پنمن مانتیث، عملکرد گیاه به طور غیر خطی افزایش یافت. در عوض با کاربرد 75 درصد نیاز آبی، عملکرد دانه رقم مذکور به میزان 5/28 درصد نسبت به تیمار 100 درصد نیاز آبی کاهش یافت. حداکثر مقدار کارایی مصرف آب در سال های اول و دوم (به ترتیب 16/1 و 046/1 کیلوگرم بر متر مکعب) در تیمار 100 درصد نیاز آبی و در تراکم کاشت 100 هزار بوته در هکتار مشاهده گردید. بطور کلی بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش، کاشت رقم ذرت زود رس 302 در منطقه کرج و تحت روش آبیاری بارانی در شرایطی قابل توصیه است که بتوان با برنامه ریزی صحیح آبیاری و بکارگیری 9000 متر مکعب آب در هکتار، کارایی مصرف آب را به 1/1 کیلوگرم بر متر مکعب رساند.
واژه‌های کلیدی: رقم KSC 302 ذرت دانه ای، آبیاری بارانی، عملکرد و کارایی مصرف آب
